HET EINDE DER TIJDEN – TEKENEN VAN DE TIJD
Daniël 12, 1-3 - Marcus 13, 24-32
Overweging woco-viering St. Caeciliaparochie Berkel-Enschot, 15 november 2003

Op het moment is het wat minder actueel, maar een tijdje geleden konden we het met een zekere regelmaat in de krant lezen: over enkele weken, om zo laat ’s middags precies, breekt het einde van de wereld aan. Je doet er maar het verstandigst aan om met je gezin, je familie, je vrienden en kennissen je veilig te verschansen in een atoomvrije bunker of ergens op het topje van een hoge berg. Als alle verschrikkingen voorbij zullen zijn, zul je ongehavend tevoorschijn kunnen komen uit je schuilplaats om samen met de andere overgeblevenen een nieuw tijdperk te beginnen. Meestal verstreken de weken echter en de fatale datum gleed ongemerkt voorbij. Goddank, de wereld is toch maar weer niet vergaan, - en het leven herneemt weer z’n gewone gangetje. De aangeprate angst was gelukkig een slechte raadgever.

Nu het kerkelijk jaar teneinde begint te lopen, de dagen steeds korter worden, het donker het licht overstemt en de natuur je herinnert aan de eindigheid van alle dingen, wordt ook in de liturgie en in de bijbelverhalen gesproken over het einde der tijden, het uur van de waarheid, het beslissend moment. Als je naar de lezingen van dit weekend luistert die over dat tijdstip gaan, dan ontkom je niet aan het gevoel van dreiging, van huiver. Ze brengen misschien een zekere beklemming teweeg: want de zon zal verduisterd worden, de maan zal geen licht meer geven, de sterren zullen van de hemel vallen (Marcus). Het lijkt erop, alsof alle oriëntatiepunten wegvallen: het wordt stikdonkere nacht, er is verwoesting, chaos, wanorde, onheil.

Geen vrolijke boodschap.

Om deze verhalen goed te kunnen verstaan, moeten we ons echter wél realiseren dat deze geschreven zijn in tijden van onderdrukking en grote nood. En de tijd dat Marcus zijn evangelie schreef, werd de tempel van Jeruzalem verwoest. Voor het joodse volk stortte de wereld letterlijk in elkaar. Gods wederkomst in het laatste uur was een moment waarnaar iedereen vurig verlangde: het zou hen immers hoop en bevrijding brengen. Hoe sneller dat uur zou aanbreken, des te beter zou dat voor hen zijn. Liever vandaag dan morgen, want dan zou er definitief een einde aan geweld en bedreiging komen. Tegen deze achtergrond kunnen we de verhalen van Daniël en Marcus zien als een boodschap van troost en bemoediging, ook al klinken ze nogal grillig en onheilspellend.

Toch vond ik het wat ál te gemakkelijk om de aangekondigde chaos en ellende via een mooie historische duiding om te buigen in een hoopvol uitzicht en perspectief. Want waar hebben we het eigenlijk over, als het gaat over de tekenen van de tijd of het einde der tijden? En hoe kun je daar dan concreet, in ons eigen alledaagse leven troost en bemoediging in ontdekken? Ik dacht aan de volgende dingen; ongetwijfeld zal iedereen voor zichzelf kunnen aanvullen.

- 11 september, toen duizenden onschuldige mensenlevens verloren gingen bij de terroristische aanval op de Twin Towers: het was alsof de wereld in brand stond;
- de aanslagen in de Iraakse hoofdstad Bagdad en de eindeloze strijd tussen Israël en de Palestijnen: alsof er geen einde lijkt te komen aan deze immer voortdurende, bloederige vete;
- de verschrikkingen van natuurrampen als overstromingen, vulkaanuitbarstingen en bosbranden: alsof de aarde schudt op haar grondvesten;
- en, wat dichter bij huis: als je je baan kwijt raakt of wanneer je arbeidsongeschikt wordt verklaard, je huwelijk op de klippen loopt of je relatie vastloopt, als een dierbaar iemand je ontvalt...
dan lijkt het alsof de wereld in elkaar stort, dan is het, alsof de zon verduistert, alsof de maan geen licht meer geeft, je richtinggevoel je in de steek laat, je geen uitweg meer ziet.

Gelukkig zijn er dan mensen die lichtpuntjes laten zien. Mensen die blijven vechten voor vrede en gerechtigheid:

- de vredesbeweging,
- de milieubeweging,
- hulpverleners in ontredderde gebieden zoals Irak
- maar ook: je buurman, buurvrouw, goede vriend of vriendin, je collega op het werk die je weer opbeurt als je het op een gegeven moment even niet meer ziet zitten, of een bemoedigend woord van iemand van wie je dat in eerste instantie helemaal niet had verwacht.

Déze mensen zouden vandaag de dag voor ons de oriëntatiepunten kunnen zijn de zon, de maan, de sterren -. Zij laten zich niet ontmoedigen door verschrikkingen en verwarring, zij houden zich staande in de chaos en maken ons telkens weer duidelijk dat achter de horizon weer een nieuw land begint.

Gelukkig dat er altijd mensen waren en nóg steeds zijn, die in verwarde tijden het hoofd koel kunnen houden en hun vertrouwen in God duidelijk kunnen maken. In de diepste winter zijn zij het, die als eersten de takken van de vijgenboom zacht zien worden en zien uitbotten: de twijgen gaan weer knoppen dragen en er breekt weer een lange, warme zomer aan.

AMEN

Terug naar overzicht thema's

Terug naar overzicht bijbelpassages