SUIKERFEEST
De vastenperiode van de Ramadan is met het
verschijnen van de nieuwe maan afgelopen. Dan volgt op de eerste dag van
Sawa, de volgende maand van de islamitische jaarkalender, de viering van
Ied-al-Fitr of het Feest van het verbreken van de vasten. In ons land wordt
dit feest meestal het Sukerfeest genoemd, afgeleid van de Turkse benaming.
Naast het Offerfeest is het Ied-al-Fitr of Suikerfeest één van de twee
grote feesten van de islam. Tijdens dit feest, dat in elk geval tenminste
één dag duurt, maar vaak wel drie dagen kan duren, vieren moslims dat ze
een goede vastenmaand beleefd hebben.
Het verhaal
Bij Ied-al-Fitr of het Feest van het verbreken van de vasten of het
Suikerfeest hoort geen specifiek grondleggend of achterliggend verhaal. Het
is een feest, dat je feitelijk gewoon een keer (mee) moet vieren om
vervolgens van je eigen belevingen en ervaringen er mee te kunnen verhalen.
Daarom kan het een idee zijn om kinderen en/of volwassenen die het feest uit
eigen ervaring kennen te vragen hun verhaal van het feest te vertellen.
Achtergrondinformatie
Ied-al-Fitr of het Feest van het verbreken van de vasten, dat bij ons naar
de Turkse benaming vooral bekend is als het Suikerfeest, wordt gevierd op de
eerste dag van de maand Sawa en meestal ook nog op een of twee dagen daarna.
De viering begint dus meteen op de eerste dag na de vastenperiode van de
Ramadan. Het sluit die periode als het ware af, maar tegelijkertijd is het
er nadrukkelijk geen onderdeel van. De vastenperiode wordt eerst afgerond of
verbroken en pas daarna is alle reden tot het vieren van feest. Men viert
dat men er in geslaagd is een maand lang in de opgelegde vastenverplichting
te volharden. Dat men zich heeft weten te beheersen. Dat men gelouterd door
de vastentijd is heen gekomen. Men viert kortom dat meen een goede
vastenmaand heeft beleefd. Na een maand lang geleefd te hebben met de
vastenverplichting heeft men alle reden elkaar te feliciteren, elkaar te
omhelzen en om elkaar een gezegend feest (ayd mubarak) toe te wensen.
De combinatie met vasten verleidt sommigen er toe het Suikerfeest te
vergelijken met het christelijke Paasfeest. Maar ondanks deze samenhang in
tijd zijn zowel het vasten als de beide feesten zo wezenlijk anders van
karakter, dat elke vergelijking mank gaat.Het vasten tijdens de Ramadan is
binnen de islam namelijk uitdrukkelijk geen voorbereiding op een volgende
hoogtijdag. Het vasten is een zwaarwegende op zichzelf staande religieuze
praktijk, die als het jaarlijkse hoogtepunt van de islam gezien kan worden.
Het vasten tijdens de Ramadan bereidt dan ook niet voor op het Suikerfeest,
maar het feest benadrukt, dat het jaarlijkse religieuze hoogtepunt voltooid
is. Binnen het christendom daarentegen ligt het accent tijdens de jaarlijkse
veertigdaagse vastenperiode niet zozeer op het vasten zelf maar veelmeer op
de voorbereiding op het hoogfeest van Pasen, dat er op volgt.
Anderen neigen er eerder toe parallellen te trekken tussen het Suikerfeest
en Carnaval. Daarbij moet dan wel meteen worden aangetekend, dat Carnaval
juist aan de vasten voorafgaat en dat de in sommige streken gebruikelijke
carnavaleske verkleedpartijen achterwege blijven.
Gedurende de vastenperiode hebben dagelijks
de avonduren na het verbreken van vastenverplichting al een feestelijk
karakter met bezoek van familie, vrienden en bekenden rond goedgevulde
tafels. Aan het einde van een reeks van dertig of eenendertig dagen met
vastenverplichting is er alle reden om dat feestelijk karakter nog eens een
keer extra goed aan te zetten met een groot en groots feest.
Ied-al-Fitr wordt gedurende de Ramadan voorbereid door het geven van de
zakaat-al-fitr aan de moskee. Het is een speciale aalmoes ten behoeve van de
behoeftigen ('armen') van de gemeenschap, die minstens de waarde heeft van
een maaltijd voor één persoon. Deze speciale zakaat, die bedoeld is om de
behoeftigen van de gemeenschap in staat te stellen om net als iedere andere
familie het Feest van het verbreken van de vasten op passende wijze en met
de nodige overdaad te vieren. Het is tegelijk uitdrukking van de onderling
band die ongezien groeit tijdens het gezamenlijk ondergaan van de beproeving
van de vastenverplichting.
Ied-al-Fitr begint doorgaans met een gang naar de moskee. Daar opent ieder
voor zich het feest met het uitspreken van het bij deze gelegenheid
gebruikelijke feestgebed samen met de geloofsbelijdenis (takbier), die als
eerste zuil tot de basisverplichtingen van de islam behoort. Iedereen ziet
er daarbij piekfijn uit. Iedereen is – in ons door het christendom
gekleurd taalgebruik – op zijn paasbest. De gang naar de moskee maakt jong
en oud namelijk bij voorkeur gestoken in nieuwe kleren, die gezien kunnen
worden als een uitdrukking van de geestelijke vernieuwing die de Ramadan
voor de dragers ervan gebracht heeft. En bij sommige groepen is het de
gewoonte dat vrouwen en meisjes hun handen kleuren met henna.
Na het gezamenlijke gebed in de moskee gaat
iedereen in zijn feestkleren naar huis, waar dat gebeurt waar het feest zijn
naam Suikerfeest aan dankt. Na een maand lang vasten wordt er uitbundig
gegeten van tafels die rijk gevuld zijn met zoete spijzen, suikerwaren,
snoepgoed en andere zoetigheden. Het is een familiefeest, dat bij voorkeur
met meerdere families samen gevierd wordt. Vandaar dat voor de duur van het
feest de deur van iedereen openstaat. Men gaat over en weer bij familie,
vrienden en bekenden op bezoek.
Het is ook een feest waarbij de kinderen verwend worden. Ze krijgen
cadeautjes en allerlei snoepgoed. Vaak is dit ook de gelegenheid waarop ze
meer of voor deze keer extra zakgeld krijgen, dat niet zelden meteen ook
weer in nog meer snoepgoed wordt omgezet.
Hoewel er jaarlijks nog steeds wel krantenberichten te vinden zijn over
kinderen die (moeten) spijbelen om het Suikerfeest met een vrije dag te
kunnen vieren, zijn er tegelijk steeds meer instellingen en organisaties,
die moslims de gelegenheid geven om met minstens één vrije dag Suikerfeest
te vieren. En ook zijn er steeds meer initiatieven om het feest te vieren
met moslims en niet-moslims samen. Samen feesten vieren bevordert per slot
van rekening wederzijds begrip.
Terug
naar overzicht
