LUCHT IN DE CHRISTELIJKE TRADITIE

Wie op zoek gaat naar de plaats van het element 'lucht' in de christelijke traditie komt al snel op het spoor van de Geest van God of de Heilige Geest. Het Hebreeuwse woord voor geest is 'ruach' en oorspronkelijk wordt daarmee een beweging van lucht aangeduid. Ruach kan worden vertaald als 'wind', 'storm', 'briesje', 'adem' of 'levensadem'. De scheppingsverhalen vertellen dat Gods Geest (ruach) over de wateren zweefde (Gen. 1, 2) en dat God de mens de levensadem (ruach) in de neus blies (Gen. 2, 7).

Alles wat leeft, heeft lucht en adem nodig. Lucht en adem doordringen onzichtbaar en ongrijpbaar alles wat leeft. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de bijbelse schrijvers in het element lucht een bruikbaar beeld zagen voor Gods Geest. Gods Geest is onzichtbaar en ongrijpbaar als adem en lucht. Zoals adem en lucht leven geven en alles doordringen, zo geeft ook God leven en doordringt alles. Job gebruikt dit beeld als hij zegt: "De Geest van God heeft mij gemaakt, de adem van de Almachtige doet mij leven" (Job 33, 4)..

Voor Jahwe uit ging een zeer zware storm, die bergen deed splijten en rotsen verbrijzelde. Maar Jahwe was niet in de storm. Op de storm volgde een aardbeving. Maar ook in de aardbeving was Jahweh niet. Op de aardbeving volgde het vuur. Maar ook in het vuur was Jahwe niet. Op het vuur volgde het suizen van een zachte bries. (I Koningen 19, 11-12)

Ook in het Tweede Testament vinden we het element lucht als symbool voor de Heilige Geest terug. In het gesprek met Nicodemus vergelijkt Jezus de Heilige Geest met de wind die blaast waarheen hij wil, die je wel hoort maar niet ziet. Waar hij vandaan komt weet niemand. (Joh. 3, 8). Het Pinksterverhaal (Hand. 2, 2-5) vertelt dat de leerlingen van Jezus na zijn dood angstig bijeen zaten toen "plotseling uit de hemel een gedruis kwam alsof er een hevige wind opstak." Het hele huis was er vol van en er verscheen hen ook iets dat op vuur geleek. Allen werden vervuld van de Heilige Geest. De leerlingen verloren hun angsten, stonden op en begonnen te spreken.

Lucht en levensadem zijn symbolen die, zoals alle religieuze symbolen, verwijzen naar een werkelijkheid die niet direct grijpbaar of te begrijpen is. Een werkelijkheid die ons mensen overstijgt, die groter en meer omvattend is dan mensen kunnen overzien.

De wind blaast waarheen hij wil: gij hoort wel zijn gesuis, maar weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat; zo is het met iedereen die geboren is uit de Geest. (Johannes 3, 8)

De hele joods-christelijke traditie door zijn mensen zich ervan bewust geweest dat de werkelijkheid die zij God noemden zich aan hun kennen onttrok. Mensen wisten en weten zich aangesproken door God maar God laat zich niet kennen, zien of begrijpen. Van God kunnen (mogen) we ons zelfs geen beeld maken. Toch deden en doen mensen de hele geschiedenis door bevrijdende en helende ervaringen op met God. In dat spanningsveld tussen God die onkenbaar en onuitspreekbaar is en de ervaringen die mensen opdoen met God staat de Heilige Geest of Gods Geest. De Heilige Geest is God zoals God zich in de schepping aan de mensen laat kennen. In de kracht van de Heilige Geest herkennen en ervaren we Gods kracht. Lucht, adem en wind zijn beelden van Gods kracht. Kracht die we kunnen benoemen en beschrijven als 'levenskracht' of 'levensenergie', die door ons heen stroomt, die mensen kan vervullen en in beweging zetten, maar die niet te grijpen of begrijpen is.

Op andere plaatsen in het Eerste en Tweede Testament waar gesproken wordt over Gods Geest of de Heilige Geest worden deze beelden genuanceerd. Gods levenskracht heeft een kleur. Gods kracht toont zich in de zachte tinten van wijsheid, inzicht, heelheid, mildheid en de gave om genezing te brengen, maar ook in de felle tinten van heldenmoed, vurig enthousiasme, verzet en opstaan

Terug naar overzicht