OERELEMENTEN
De betekenis van de elementen verschilt per
cultuur. In iedere cultuur wordt zowel de letterlijke als de symbolische
betekenis van de elementen gebruikt. In onze westerse wereld gaan we meestal
uit van vier oerelementen: water, vuur, aarde en lucht. Maar bijvoorbeeld het
Tibetaans boeddhisme en de antroposofie kent een vijfde element: ether, de
verbinding tussen de vier andere elementen. Hout, vuur, metaal en water zijn
de Chinese elementen; lucht hoort daar dus niet bij. In Japan noemt met het
vijfde element leegte.
In de Griekse mythologie treffen we de eerste sporen aan van de relatie tussen
de elementen en de godenwereld. De goden Demeter, Ares en Artemis hadden wat
met aarde. Aphrodite, Poseidon en Dionysos met water. Hera, Hebe, Hermes en
Persephone met lucht. Zeus, Hestia, Apollo en Hephaistos met vuur.
Wat is de symbolische betekenis van de oerelementen?
Aarde
betekent: grond onder onze voeten, een fundament om op te bouwen, een stevige
bodem met diep weggestopt vuur. Soms spuwt de aarde vuur bij uitbarstingen. Ze
kan ‘beven’ en wegvagen. Aarde is ook: ontvangend, groeizaam, voedzaam en
scheppend, houvast gevend en bestendigend. Zij is zacht als mos en hard als de
rots. Zij kan verstenen en fossiliseren. Zij biedt een ondergrond aan water,
lucht en vuur.
Water
betekent: vruchtbaarheid, leven, verfrissing, stroming, meegaan met de stroom,
eb en vloed, vervloeiing, afkoeling, begrenzing, structuur, tegendruk, kou,
bevriezing, overstroming en verwoesting. Water verbindt het hoge (de berg) met
het lage (de zee). Water betekent continuďteit; het keert steeds weer terug.
Water is altijd op zoek naar het laagste punt dat het uiteindelijk stilstand
biedt.
Lucht
betekent: zuurstof, leefbaarheid, vrijheid, verbinding: we ademen allemaal
dezelfde lucht in. Lucht is de drager van klank, ze communiceert, bevrucht,
vervaagt, lost op, transporteert het zonlicht, brengt regen en bliksem. Lucht
heeft geen vaste smaak, geur of kleur en is – evenals water – zonder vaste
vorm. Lucht geeft dynamiek. Lucht is de verbinding tussen de andere elementen:
ze verspreidt vuur, waait over de aarde en neemt water in zich op.
Vuur betekent: warmte; het is energie en
geeft energie. Het geeft licht, zichtbaarheid, biedt voortgang, avontuur. Vuur
is reinigend, geeft spanning, beweging, biedt gevaar. Het geeft verbranding,
uitzetting, kracht, verschroeiing en vernietiging.
We kunnen geen enkel element missen en geen
enkel element weglaten: we hebben ze alle nodig.
(naar Jorie van der Loo, Dynamiek in
werkrelaties. De vier elementen in samenwerken en leiding geven. De
Toorts, Haarlem, 1995)
Terug naar
overzicht