OERELEMENT VUUR

Sinds de klassieke oudheid zijn we bekend met de vierdeling van oerelementen: aarde, water, lucht en vuur. Ze is ons zo vertrouwd geworden, dat we zonder aarzeling en schijnbaar zonder moeite de vier telkens weer bij elkaar denken op het moment dat we één ervan op één of andere manier voorgehouden krijgen.

Deze vierdeling – met vuur als element van leven in een sleutelpositie – was gedurende eeuwen het ordenende principe onder de werkelijkheid zoals die mensen bekend was. Totdat vuur binnen de wereld van de natuurwetenschappelijke wetmatigheden van zijn elementaire troon werd gestoten. Vanaf dat moment is vuur simpelweg gezegd een proces van verbranding, dat gepaard gaat met warmte en licht. Het is een proces waarvan de werking vernietigend is. Allerlei organische structuren vervallen er door tot as en rook, op een manier die op geen enkele manier is terug te draaien en die op zich genomen ook geen enkel doel heeft. Alles wat met vuur in aanraking komt, zal zijn oorspronkelijke vorm en kleuren verliezen: het wordt verteerd.

"Wanneer een vonkje sproeit, wanneer het as gloeit, keren wij ons de oude goden toe" (Johann Wolfgang von Goethe)

Toch blijft vuur telkens intrigeren op een manier, waarvoor denken in enkel en alleen maar natuurwetenschappelijke wetmatigheden mensen blijkbaar geen bevrediging schenkt. Het voortdurend intrigeren is zo fundamenteel, dat het alleen maar te maken kan hebben met vuur zelf. Blijkbaar doet het er niet toe wat het – gezien door welke bril – nu precies wel of niet is, vuur is altijd meerdere dingen, heeft meerdere lagen op één en hetzelfde moment. Vuur heeft meerdere kanten tegelijkertijd: 'Kom bij me' en 'Raak me niet aan'. In al zijn concreetheid roept vuur tegelijkertijd allerlei gevoelens, belevingen en emoties op. Vuur raakt blijkbaar steeds aan datgene wat het leven tot leven maakt. En dat laat zich niet zomaar gemakkelijk in woorden, beelden en verhalen vangen. In plaats van eenduidige duidelijkheid voor eens en altijd heeft dat veel vaker iets van om de hete brei heen draaien. De hete brei van vuur, oerelement van leven.

Terug naar overzicht