EEUWIGHEID EN EEUWIG LEVEN
Apokalyps 7, 9.14b-17; Johannes 10, 27-30.
Overweging Montfortparochie Tilburg, 9-10 mei 1992
Soms zeggen wij van mensen of dingen
"dat ze het eeuwig leven hebben": * iemand die een aantal keren
op het randje van de dood heeft gebalanceerd en er wonderwel weer bovenop
gekrabbeld is: van zo iemand zeg je wel eens "dat die het eeuwig
leven heeft"; * een trui of jas, waarvan we maar geen afstand kunnen
doen, omdat ie zo lekker zit: "die heeft het eeuwig leven", zeg
je dan; * een hamster of kanariepiet die al jarenlang in zijn kooitje
ronddartelt en nog vol levenslust zit: van zo'n beestje hoor je wel eens
zeggen: "die heeft het eeuwig leven".
Ook de eeuwigheid is in ons spraakgebruik
nog lang niet uitgebannen: * "het wachten op de bus duurde wel een
eeuwigheid", laten we mopperend weten als de bus tien minuten te laat
was; * "schiet op, we hebben niet eeuwig de tijd", manen we onze
kinderen wel eens aan wanneer ze niet weg zijn te slaan uit de
speelgoedwinkel of oneindig staan te treuzelen bij het tandenpoetsen, ’s
avonds voor het naar bed gaan.
Eeuwig leven en eeuwigheid: vaak klinkt het
achteloos uit onze mond, zonder dat we ons precies afvragen wat er
eigenlijk mee bedoeld wordt. Meestal heeft het te maken met iets van lange
duur, een tijd waaraan geen eind lijkt te komen, en die alsmaar
voortduurt. Eeuwigheid als onbegrensde tijd, of een soort tijdloosheid: *
"Eeuwig zingen de bossen", zoals de titel van een beroemde film
luidt; * "Eeuwige sneeuw op de bergen" of de "eeuwige
stad" (Rome); * "Tot in de eeuwen der eeuwen, amen": zo
worden veel gebeden in de kerk beëindigd.
Als het over geloof en kerk gaat, spreken
we tegenwoordig wel veel voorzichtiger dan vroeger over eeuwig leven,
leven na de dood of het hiernamaals. We kunnen er ons maar moeilijk een
voorstelling van maken. In onze moderne samenleving, waarin alles nuttig
en doelmatig moet zijn en waarin computers en elektronica de dienst
uitmaken, is voor het bovennatuurlijke en onzegbare maar weinig of geen
plaats. Hoewel het geloof in het eeuwig leven, het hiernamaals, de laatste
tientallen jaren duidelijk is afgenomen, is er anderzijds toch een
groeiende belangstelling te merken voor dingen, die met het verstand
moeilijk te begrijpen zijn. Zo vertellen mensen op de televisie over
engelen die ze gezien hebben, of over hun ervaringen toen ze
"even/bijna dood waren". Er zit in mensen kennelijk een
diepgewortelde neiging om het eeuwig leven, als dat niet zou bestaan, zelf
uit te vinden en vorm te geven.
In de beide schriftlezingen van vandaag
gaat het óók over eeuwig leven en eeuwigheid. En ook hierin worden
woorden en beelden gebruikt, die met het verstand alleen niet begrepen
kunnen worden.
Sint Jan de evangelist laat Jezus zeggen:
"Mijn schapen luisteren naar Mijn stem, Ik ken ze en ze volgen Mij.
Ik geef hen eeuwig leven, zij zullen in eeuwigheid niet verloren
gaan". En in de eerste schrifttekst uit de Apokalyps - het boek der
Openbaring, waarschijnlijk ook door Johannes geschreven - hoorden we, hoe
het Lam de verzamelde menigte zal leiden naar de "waterbronnen van
het leven". Een uitdrukking die zoveel wil zeggen als "eeuwig
leven, eeuwigheid".
Bijbelse woorden en beelden, die de dingen
en gebeurtenissen op een zodanige manier beschrijven, dat er diepere lagen
bloot komen te liggen. Ze verwijzen naar iets meer, naar een werkelijkheid
die achter de gewone dingen ligt. Het boek van de Openbaring is dan ook
méér dan een profetische voorspelling. Het wil letterlijk iets
"onthullen" en het geeft als het ware een blauwdruk voor de
toekomst.
Op een misschien wat sprookjesachtige wijze
wordt in dit bijbelboek een aantal visioenen, droombeelden geschilderd. En
ondanks deze voor ons wat vreemde en niet alledaagse manier van verwoorden
is het doel van de evangelist Johannes niet spanning en sensatie, maar
juist bemoediging en troost in moeilijke tijden. Temidden van een uiterst
pijnlijke realiteit - folteringen en executies - wil Johannes de vervolgde
christenen moed inspreken om stand te kunnen houden, tegen de verdrukking
in. Hoe bedreigd mensen ook zijn in een tijd van vervolging, ze worden ten
diepste gezegend, getekend met Gods zegel.
Daarom "hebben zij hun gewaden wit
gewassen in het bloed van het Lam". Een beeld, dat de samenhang
suggereert tussen lijden en overwinning. Het Lam staat voor de
weerloosheid van de mens, door de ander afgewezen en naar de slachtbank
geleid. Maar het Lam is ook als een herder, die hen "zal hen weiden
en voeren naar de waterbronnen van het leven". Jezus dus als het Lam
Gods, gekruisigd, maar ook verrezen. Door zijn kruisdood droeg hij bij aan
de bevrijding van ons, mensen. Daarom zal er een nieuwe hemel en een
nieuwe aarde zijn, geen rouw meer, en zal God "alle tranen van hun
ogen afwissen".
In de evangelielezing keert de beeldspraak
van de herder en zijn schapen terug. De kudde wordt bedreigd door rovers
en bandieten; maar Jezus, de goede herder, voert ze naar het ware leven.
"Zij zullen in eeuwigheid niet verloren gaan, en niemand zal hen
wegroven". Jezus ook hier dus als lam en herder tegelijk. Een herder,
die zijn leven geeft voor zijn schapen. Hij geeft hen eeuwig leven, zodat
ze "in eeuwigheid niet verloren zullen gaan". Overwinning en
bevrijding door het lijden heen.
"Eeuwig leven" en
"eeuwigheid" zijn in de bijbel dus geen begrippen, die te maken
hebben met een grotere hoeveelheid leven of tijd, maar veel eerder duiden
op een kwaliteit van leven: een leven met en vanuit God. Eeuwig leven, in
Jezus' geest, betekent, zich volledig inzetten voor anderen, zich als een
goede herder (of herderin) aan anderen prijsgeven. Een herder die zelf een
lam kan worden, even weerloos, kwetsbaar en eenvoudig. Zulke herders zijn
voorbestemd tot eeuwigheid en bestemmen onze wereld voor tot de
eeuwigheid. Als je zo'n levenshouding nastreeft, kan het niet meer stuk.
Dan zul je niet verloren gaan of weggeroofd worden, maar voorbestemd zijn
tot eeuwig leven. Of, zoals een dichter het uitdrukte: "Wie naar zich
toeleeft leeft zich dood. Maar wie leeft naar anderen, steeds verder om
zich heen die raakt in eeuwigheid niet uitgeleefd".
AMEN
Terug
naar overzicht thema's
Terug
naar overzicht bijbelpassages
