VERBONDENHEID MET ELKAAR: WOORD EN DAAD
Johannes 15, 1-8; 1 Johannes 22, 26-28.30-32
Overweging Montfortparochie Tilburg 30 april-1 mei 1994

Tilburg en de Lindeboom: een beter en actueler symbool voor verbondenheid was er deze week en voor 
dit weekend eigenlijk niet te vinden. Een lindeboom,die in zijn weldadige schaduw duizenden en 
duizenden mensen,generaties lang,elkaar hun verhalen van vreugde en verdriet liet vertellen; die onder 
zijn beschermende takken jonge liefdes zag opbloeien of afgebroken worden; die beschutting en rust 
bood aan mannen en vrouwen die een luisterend oor zochten bij een stadsgenoot of die gewoon even 
op adem wilden komen. Een boom, die vele verhalen van verbondenheid zou kunnen vertellen, wiens 
stam en kruin het vertrekpunt vormde voor processies, optochten en bedevaarten, een boom, die het 
middelpunt vormde van een stukje sociaal leven in de stad, en de band met het verleden symboliseerde.

In de afgelopen jaren hebben we lijdelijk moeten toezien, hoe het meer dan 350 jaar oude, levende 
symbool voor de Tilburgse Heuvel door de tand des tijds werd aangetast:
zijn takken ten prooi gevallen aan de motorzagen van de boomchirurg,
zijn wortels platgedrukt door asfalt en beton,
zijn schaduwrijk bladerdek verziekt door stinkend blik en zure regen.
Totdat de politiek een definitief oordeel velde over het lot van deze al lange 
tijd stervende en kreunende boom. Slachtoffer van een moderne industriestad. Gerooid als een 
verdorde wijnrank, die geen vruchten meer draagt. De verbondenheid verbroken. 

Het beeld van de wijnstok, dat Jezus in het evangelieverhaal van Johannes gebruikt, klonk zijn 
toehoorders bekend in de oren,
net zoals de Lindeboom op dit moment geen nadere uitleg nodig heeft.
In het Oude Testament is de wijnstok of de wijngaard symbool voor Israël. In de joodse traditie van 
Jezus' tijd verbeeldt de wijnstok bovendien de onderrichting van de Tora, de eerste vijf boeken van de 
bijbel.

De parabel van de wijnstok is een bekend bijbels beeld om verbondenheid duidelijk te maken: 
verbondenheid met Gods wet en wijsheid, zoals die in Israëls geschiedenis en traditie gestalte hebben 
gekregen. De wijnstok is ook het beeld om de verbondenheid van Jezus en zijn leerlingen te 
symboliseren: zoals de ranken slechts vruchten kunnen dragen als zij verbonden blijven met de stam, 
daar hun levenssappen aan ontlenen, zo ontlenen de leerlingen hun kracht en motivatie aan hun 
verbondenheid met Jezus: "Los van mij kunnen jullie niets". 
Pas als je een boom of een struik goed snoeit, kan hij groot en sterk worden. Takken die toch maar in 
de weg zitten, hoeven immers niet meer gevoed te worden, en vormen een belemmering voor een 
goede vruchtvorming aan de andere takken. 
In de woorden van Jezus vinden de leerlingen ondersteuning en inspiratie; ze geven richting, laten 
nieuwe wegen zien voor wat wel en niet waardevol is in hun leven.

Verbondenheid bestaat echter niet alleen uit mooie woorden, maar wil ook zeggen: je leven delen met 
anderen. Luisteren naar de boodschap van Jezus, geloven in wat hij ons voorhoudt betekent juist ook: 
die woorden in alledaagse praktijk brengen, in concrete daden omzetten. Geloven, - daarin zit het 
Engelse 'love': liefhebben, lieven. Voor Johannes een onverbrekelijke eenheid.

Willen wij voor onszelf en voor anderen geloofwaardig blijven,
dan zullen we dat geloof in de realiteit van alledag handen en voeten moeten geven. Door bijvoorbeeld 
onze hand uit te steken naar hen, die niet in staat zijn op volle toeren mee te draaien in onze 
ingewikkelde samenleving. Door bijvoorbeeld op de bres te willen gaan staan voor mensen, die van huis 
en haard verdreven zijn: vluchtelingen en asielzoekers die een nieuwe toekomst in onze maatschappij 
willen opbouwen. Door anderen in onze welvaart te willen laten delen: niet uit liefdadigheid, maar uit 
rechtvaardigheid.

Niet gemakkelijk, en het verstoort misschien het mooie en harmonieuze beeld van de wijnstok en zijn 
ranken. Maar de vruchten komen er niet zomaar vanzelf aan, zijn geen kwestie van een zorgeloze 
toekomst. Je moet er zelf aan werken. De takken moeten zorgvuldig worden bijgehouden, anders 
verdorren ze en dragen ze geen vrucht. Verbonden blijven met de wijnstok wil ook niet zeggen dat er 
geen ontwikkeling of groei zou zijn in jezelf, of dat je maar moet gaan zitten afwachten wat de toekomst 
je brengt: goede tijden of slechte tijden.
Verbonden blijven met de stam, trouw blijven aan je wortels, houdt in: voortdurend veranderen, groeien, 
ruimte geven aan je zelf en aan anderen. Nieuwe perspectieven proberen te ontdekken,
anderen troost en bemoediging bieden als het vuur dreigt uit te doven. Je niet opsluiten in een knus 
binnenshuisgeloof, achter beschermende dijken van vrome idealen, ogen dicht voor de veelvormige 
levensbeschouwelijke werkelijkheid van vandaag de dag. Alleen dan kun je rijke vruchten dragen, alleen 
dan kun je de vruchten delen met de ander.

Iedereen die dat wil, kan als het ware geënt worden op de unieke wijnstok, die Jezus is. Zo kan de 
bijbelse droom over een wereld,die als Gods wijngaard rijke vruchten draagt,
 - ondanks Bosnië, ondanks Ruanda - zo kan die bijbelse droom tóch werkelijkheid worden.
Zoals het wonder van de jonge lindeboom, verscholen in de oude stam.

AMEN

Terug naar overzicht thema's

Terug naar overzicht bijbelpassages