ALLERHEILIGEN
Apocalyps 7, 2-4.9-14 en Matteüs 5, 1-12a
Overweging St. Caecilia-parochie Berkel-Enschot, 3 en 4 november 2007

Om heiligenbeelden te zien, kun je vandaag de dag beter naar een museum, rommelmarkt, antiquair of eetcafé gaan dan naar de kerk. Want het lijkt wel, alsof die beelden in de afgelopen decennia massaal naar buiten gedragen zijn. Het museum en de antiekzaak liggen misschien voor de hand: bescherming van ons cultureel erfgoed. Maar in de horeca en op de markt komen ze mij altijd wat wezensvreemd over, die vrome gezichten met goud omrande gewaden, zo tussen de versleten reclameborden, schaaltjes en pannen, koffiemolens en allerlei ander nostalgisch goed. Voor de jongere generatie is het "retro" een heiligenbeeld in huis te hebben, net zoals de rozenkrans die je bij de Marskramer koopt en aan de binnenspiegel van je auto hangt.

Hoewel niet overdadig, hebben wij er in onze kerk gelukkig nog een aantal staan, van die beelden. Ik heb ze niet precies geteld, en het zijn ook niet allemaal heiligen: St. Caecilia, St. Lucia, St. Barbara, St. Petrus, St. Joris, de heilige Maria, twee engelenfiguren, de heilige man Job… Jezus niet meegerekend, kom ik dus tot een kleine tien. Merkwaardig overigens, dat Jezus in de officiële lijst van heiligen niet voorkomt… Om eens over na te denken!

In het recente verleden hadden we een indrukwekkende traditie van heiligenlevens. Vrijwel elke dag was toegewijd aan een heilige. Nog steeds zijn veel parochies naar een heilige genoemd. Scholen en verenigingen droegen en dragen nog vaak de naam van een heilige. En ik zou u niet graag de opdracht geven om in de Franse Michelin-atlas na te gaan hoeveel plaatsen er in Frankrijk naar een heilige genoemd zijn… Heiligen speelden tot voor kort een belangrijke rol in het leven: het waren identificatiefiguren: je voelde je ertoe aangetrokken, je keek er naar op. En veel heiligen waren echt niet van die saaie pisangen!

Surfend over het internet kun je je uitgebreid laten informeren over alle "geregistreerde" heiligen die we momenteel kennen. Het zoekwoord "heiligen" leverde mij met Google bijna 630.000 pagina’s op. Er is een heiligennet, een heiligenkalender, een heiligenstartpagina, een heiligenencyclopedie en ga zo maar door. Als je alle heiligenverhalen wilt lezen, ben je wel enkele kerkelijke jaartjes bezig.

De rode draad door al die verhalen is: iemand wordt als heilige beschouwd wanneer zij of hij heeft laten zien haar of zijn leven onvoorwaardelijk in dienst te hebben gesteld van anderen. De kerk van Rome vertaalt dat in een vroom en deugdzaam leven, ten voorbeeld voor anderen. Maar de volksverhalen over deze mannen en vrouwen laten dikwijls wel een ánder, vaak heel wat minder vroom beeld zien. De bureaucratische Romeinse processen staan daarmee niet zelden in schril contrast.

Heilig word je tegenwoordig niet zo gauw meer. De kerk van Rome heeft welomschreven richtlijnen opgesteld, je levensloop wordt minutieus gescreend, je daden nauwkeurig onderzocht. Één wonder is wel het absolute minimum. De strenge procedures en onderzoeksprocessen duren soms wel 100 jaar: Rome gaat kennelijk niet over één nacht ijs en veel kandidaten vallen dan ook voortijdig af. En je mag al blij zijn als je na 50 jaar de status van eerbiedwaardig of zalig hebt bereikt. Frater Andreas en Peerke Donders kunnen erover meepraten. Heilig worden vandaag de dag is kwestie van lange adem. Eeuwigheid kent geen tijd, dat is wel duidelijk.

Vandaag – eigenlijk: afgelopen donderdag, 1 november, toen was het "officieel" Allerheiligen – staan we stil bij de eeuwenoude beweging die Jezus destijds op gang heeft gebracht en talloze mensen heeft geïnspireerd om in zijn voetsporen te treden. Ze passeren ons vandaag allemaal, de grote en kleine heiligen en zaligen, al die mensen die in hún tijd en op hún manier iets van dat goddelijke Licht hebben laten zien, iets hebben uitgestraald van Gods liefde, barmhartigheid en mededogen. Aangestoken door het verlangen naar een nieuwe wereld, naar een hemel op aarde.

Vandaag zien we ze staan voor Gods troon: een grote menigte, ontelbaar, uit alle rassen, stammen en talen. Ze zijn getekend door het leven dat ze geleid hebben: dienstbaar, belangeloos, onzelfzuchtig. Mannen en vrouwen die letterlijk "kleur" aan het leven van anderen gaven, hen tot lichtend voorbeeld wilden zijn. Goed zijn voor je naaste, oog en oor voor elkaar hebben, onverschrokken voor de ander op de bres willen gaan staan. Letterlijk: het leven "heel of gaaf maken", "heiligen".

Kleur geven aan het leven: misschien is dat wel de kern van "heiligheid". En dan zijn er vandaag de dag misschien nog wel veel meer heiligen dan u denkt of die de kerk van Rome verklaart: kijk maar eens rond in uw eigen omgeving, naar mensen die het leven uitstralen, er kleur en licht aan geven. Niet door grote verhalen of indrukwekkende daden, maar gewoon door een simpele handdruk, een bemoedigend woord, een knipoog, een hand op de schouder, een arm om iemand heen, een vredeswens. Heiligen zijn soms dichter bij je in de buurt dan je denkt!

AMEN

Terug naar overzicht thema's

Terug naar overzicht bijbelpassages